KANUN YARARINA TEMYİZ NEDİR- NEDEN YAPILIR? YARGITAYIN 2023 TARİHLİ AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN KANUN YARARINA TEMYİZ KARARLARI NELERDİR?

Av. Ebru BAKIM

            Bilindiği üzere hukuk sistemimizde olağan ve olağanüstü kanun yolları vardır. Nihai kararların kesinleşmesine engel olan kararlar olağan kanun yolu iken, kesinleşmiş hükümlere karşı tanınan kanun yoluna da olağanüstü kanun yolu denilmektedir[1].

            Olağanüstü kanun yollarına gidilmesindeki amaç, ağır hataları içeren mahkeme kararlarının yeniden incelenmesidir. HMK’ya göre 2 çeşit olağanüstü kanun yolu bulunmaktadır, bunlar: yargılamanın iadesi ve kanun yararına temyizdir.

            HMK 363 ile kanun yararına temyizde iki temel şart öngörülmektedir.

            1-İlk Derece Mahkemesinin ve Bölge Adliye Mahkemesinin Kesin Kararları

            2- İlk derece mahkemesinin istinaf başvurusu olmaksızın kesinleşen kararları ile Bölge adliye mahkemesinin ilk derece mahkeme sıfatı ile baktığı ancak temyiz kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşen kararları. Kısacası ya kesin karar olması ya da kanun yolu tüketilmeden kararın kesinleşmesi gerekmektedir.

            İşbu sebeple madde hükmüne göre söz konusu aykırılıklar ileri sürüldüğü takdirde Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur, ancak işbu bozma, kararın hukuki niteliğini kaldırmaz. Yani, mahkeme tekrar yargılama yapıp bozmaya uyma-direnme gibi kararlar veremez[2].  Esasen Yargıtayın vermiş olduğu bu kararın temel niteliği yanlış uygulamaların önüne geçilerek kanunlarda belirtilen hükümlerin bu şekli ile uygulanmayacağının mahkemelere duyurulmasıdır[3]. Dolayısıyla tarafların mahkemece elde ettiği haklara veya aleyhine verilen kararlara karşı bir sonuç doğurmamaktadır.

              Kanun yararına temyiz, Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet  Başsavcılığı tarafından yapılır. 

            Yargıtayın 2023 yılı içerisinde aile hukukundan kaynaklı davalara ilişkin vermiş olduğu kanun yararına temyiz kararları şu şekildedir.

1-Görevli Mahkeme Yönünden      : Yargıtay 2. HD 2023/2149 E 2023/1456 K sayılı kararında boşanma davası öncesinde davacıya ait bankada bulunan nakit paranın, davalının hesabına aktarılması sebebi ile açılan mal rejiminden kaynaklı alacağa ilişkindir. İşbu dava asliye hukukta açılmış olması sebebi ile görevli mahkemenin Aile Mahkemeleri olduğu gözetilmeden karar verilmesi hukuka aykırı bulunmuştur[4].

2-Evlat Edinme Yönünden              : Yargıtay 2. HD 2022/10480 E 2023/224 K sayılı kararında Davacıların, davalıların çocuğunu evlat edinebilmesi için açılan davada, davacılar dava tarihi itibari ile 30 yaşını doldurmamış ve 5 yıl süreyle evli değildir. Bu şartların bulunmadığı tespit edilmiş olup, bu sebeple kararın 4721 S.K m. 306’ya aykırılık teşkil etmesi sebebi ile kanun yararına bozma kararı verilmiştir[5].  

3-Maddi Manevi Tazminat Yönünden            : Yargıtay 2. HD 2023/126 E 2023/385 K sayılı kararında             Asıl dava-karşı davanın bulunduğu boşanma davasında yerel mahkemece tarafların boşanma talepleri kabul edilmiş ancak yalnızca davacı tarafın tazminat talepleri hükümde yer almıştır. Davalı/karşı davacını da tazminat talebi bulunmasına rağmen olumlu-olumsuz bir mahkeme hükmünün yer almaması karşısında kanun yararına bozma kararı verilmiştir[6].

[1] Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku, 2014, Ankara, s.574.

[2] Kuru/Arslan/Yılmaz, s.606. 

[3]  Ercan, İsmail, Uygulamacılar için Medeni Usul hukuku El Kitabı, 2021, ankara, s. 1015. https://higm.adalet.gov.tr/Home/SSSorularDetay/16 (e.t 25.05.2023)

[4] 26.05.2023 tarihli resmi gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/26.05.2023  (e.t 26.05.2023)

[5] 04.05.2023 tarihli https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/05/20230504-14.pdf (e.t: 26.05.2023)

[6] 28.04.2023 tarihli https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230428-7.pdf