DEPREM BÖLGELERİNE İLİŞKİN KOSGEB ALACAKLARINA YÖNELİK 138 SAYILI 31.03.2023 TARİHLİ CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ DEĞERLENDİRMESİ

Av. Ebru BAKIM

Ülkemizi maddi manevi derinden etkileyen ve yasa boğan 6 Şubat Pazarcık depremi sebebi ile mevzuatta da birçok değişiklik yapılmıştır. İşbu değişikliklerden yargıya yansıyan önemli bir kararname ise Cumhurbaşkanlığının 138 sayılı 31.03.2023 tarihli kararnamesi olmuştur.

İşbu kararname 5. Maddesi ile Kosgeb alacaklarına ilişkin YALNIZCA İŞLETMELER YÖNÜNDEN bir düzenleme getirilmiştir. Bu hükme göre,  hem derdest dava dosyaları yönünden hem de henüz vadesi gelmemiş, borç/yapılandırma/tazminat/alacaklardan vazgeçileceği karara bağlanmıştır.

Burada dikkat edilecek husus HMK 123 gereğince vazgeçme yani davayı geri alma karşı tarafın muvafakatine bağlı olup bunun sonucunda dava açılmamış sayılmaktadır. AAÜT gereğince de vazgeçen taraf aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücreti tahmil edilmekte iken Kararnamenin 5. Maddesi 3 ve 4. fıkrasına göre vekalet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmemektedir.

            Bu kararname gereğince tartışmalı olan bir diğer husus ise müşterek ve müteselsil borçluların bulunduğu davalar yönünden vazgeçmenin şahıslara etkisinin ne olacağıdır. Zira, Kararnamede açıkça işletmeler hakkında düzenleme getirilmişken, şahıslara yönelik herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla her ne kadar kararname ile yalnızca işletmeler ile ilgili karar verilmişse de usul hükümleri gereğince vazgeçmenin şahıs olan diğer davalılara sirayet etmesi gerektiği kanaatindeyiz. Normlar hiyerarşisinde Kanunlar, CB Kararnamelerinden üstte yer aldığı için kanaatimizce usul hükümleri gereği teselsül ilişkisinin bulunduğu alacaklarda diğer davalı yönünden de vazgeçmenin sirayet etmesi gerekir[1].  

Kararname tam metni aşağıdadır[2].

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin amacı, 8/2/2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında sosyal hizmetler alanına, özel öğretim kurumlarına, araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetleri ile teknoloji geliştirme bölgelerine ve KOSGEB destek alacaklarına ilişkin bazı tedbirlerin alınmasıdır.

Sosyal hizmetler alanında alınan tedbirler

MADDE 2- (1) 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremlerden etkilenen ve 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu kapsamında hizmet veren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı sosyal hizmet kuruluşlarında ve şiddet önleme ve izleme merkezlerinde kalan vatandaşlara konaklama, yemek, temizlik ve diğer hizmetler ücretsiz verilir. Bu giderler Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçesinden karşılanır.

Özel öğretim kurumları sigorta prim desteği

MADDE 3- (1) Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ili İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarında çalışan personelin 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinde sayılan ve 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutar, üç ay süreyle Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinden karşılanır.

Araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetleri ile teknoloji geliştirme bölgelerine yönelik alınan tedbirler

MADDE 4- (1) 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında sırasıyla yüzde doksan beş, yüzde doksan ve yüzde seksen olarak belirlenmiş olan indirim oranları, olağanüstü hal ilan edilen illerde yer alan Ar-Ge merkezleri ve tasarım merkezlerinde çalışan personel için olağanüstü hal süresince yüzde yüz olarak uygulanır.

(2) 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen sigorta primi işveren hisselerinin tamamı, olağanüstü hal ilan edilen illerde, olağanüstü hal süresince Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

KOSGEB destek alacaklarına ilişkin tedbirler

MADDE 5- (1) 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler dolayısıyla genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, KOSGEB tarafından sağlanmış desteklerden yararlanan işletmelerden,

1. a) İşyeri yıkılan, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı hale gelen işletmelerin 2023 yılında geri ödemesi gereken destek tutarları ile kanuni faizlerin tahsilinden,
2. b) Hayatını kaybeden veya iş göremez hale gelenlere ait işletmelerin geri ödemesi gereken destek tutarları ile kanuni faizlerin tahsilinden ortaklık payları gözetilerek,

KOSGEB tarafından belirlenen esaslara göre vazgeçilir.   

(2) 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler dolayısıyla genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, KOSGEB tarafından verilen desteklerden yararlanan işletmelere ilişkin;

1. a) Dava ve/veya icra takibine konu yapılmış olan alacaklar,
2. b) 26/9/2011 tarihli ve 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname kapsamında taksitlendirilen alacaklar ile 11/11/2020 tarihli ve 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında yapılandırılan destek tutarları,
3. c) İlgili birimlerce 6/2/2023 tarihinden önce kullandırılıp işletmelerden geri tahsiline karar verilen ve hukuki işlem başlatılması talep edilen ancak henüz dava veya icra takibine konu edilmemiş destek tutarları,

ile ferilerinin tahsilinden KOSGEB tarafından belirlenen esaslara göre vazgeçilir.

(3) İkinci fıkra uyarınca vazgeçilen alacaklara ilişkin yargılama ve icra takip gideri ile vekâlet ücretinden de vazgeçilir. Vazgeçme, kanun yolları dâhil görülmekte olan tüm davaları kapsar. Vazgeçilen alacaklara ilişkin 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 22 nci ve 23 üncü maddeleri uyarınca alınması gereken harçlar alınmaz. Evvelce alınan harçlar iade edilmez. Bu madde kapsamında takibinden vazgeçilen dava ve icra dosyalarıyla ilgili olarak taraflar karşılıklı olarak yargılama ve takip gideri ile vekâlet ücreti talebinde bulunamaz.

(4) İkinci fıkra kapsamındaki işletmelerden KOSGEB aleyhine menfi tespit davası açmış olan işletmeler, açmış oldukları davalardan bir ay içinde feragat etmeleri şartıyla bu madde hükümlerinden yararlanabilirler. Bu durumda tarafların yaptığı yargılama giderleri ile vekâlet ücreti üzerlerine bırakılır.

(5) Bu madde kapsamında alacağın tahsilinden vazgeçme işlemleri sadece alacağın kalan kısmı için hüküm ifade eder. Tahsilinden vazgeçilen alacaklara dair işletmeler tarafından yapılmış kısmi ödemeler hakkında herhangi bir talepte bulunulamaz.

Yürürlük

MADDE 6- (1) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin;

1. a) 2 nci ve 4 üncü maddeleri 6/2/2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
2. b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 7- (1) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.

[1] Yargıtay 9. HD 2018/10177 ^2019/4083 K sayılı kararı. Yine Yargıtay 17. HD 2016/5566 E 2017/11340 K http://www.as-hukuk.com/ictihat-detay-davadan-feragat-beyani-muteselsil-sorumlu-olan-diger-davali-hakkinda-da-hukum-ifade-eder-225.html , 02.05.2023.

[2] https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=138&MevzuatTur=19&MevzuatTertip=5 , 31.03.2023.